Onlangs speelde voor de Rechtbank Den Haag weer de vraag of de aanbestedingsbeginselen van toepassing zijn bij een private aanbesteding, hier gehouden door VTL, voor de inkoop van georganiseerde opleidingen binnen Nederland. In de “Offerteaanvraag” werden inschrijvers verzocht een plan van aanpak in te dienen dat op verschillende aspecten werd beoordeeld.
In de gunningsbeslissing werd een van de inschrijvers medegedeeld dat de opdracht niet aan haar werd gegund, werd de beoordelingsmatrix bekendgemaakt en een beoordelingsformulier van het plan van aanpak toegestuurd, waarin de positieve en minder positieve aspecten van het plan waren opgesomd. Die inschrijver maakte bezwaar, o.a. omdat de gunningsbeslissing niet goed gemotiveerd zou zijn. Nadat VTL daarop onvoldoende reageert, start zij een kort geding en vordert zij primair een herbeoordeling.
Met name interessant om te lezen is hoe de Voorzieningenrechter omgaat met de vraag of deze inschrijver erop mocht vertrouwen dat de aanbestedingsbeginselen in acht zouden worden genomen. De inschrijver claimde namelijk dat VTL niet alleen gehouden was om de beginselen die voortvloeien uit de zogeheten precontractuele redelijkheid en billijkheid in acht te nemen, maar ook de beginselen van het aanbestedingsrecht. De inschrijver was namelijk van mening dat de door VTL georganiseerde offerteprocedure zowel qua vorm als qua inhoud nagenoeg identiek was aan een Europese aanbesteding (van overheidsdiensten), waardoor zij erop mocht vertrouwen dat de aanbestedingsbeginselen ook in acht zouden worden genomen.
De Voorzieningenrechter stelt (opnieuw) voorop dat bij een private aanbesteding als uitgangspunt geldt dat de beginselen inzake gelijke behandeling en transparantie niet van toepassing zijn, tenzij de inschrijvers er redelijkerwijs op mochten vertrouwen dat die beginselen wél in acht zouden worden genomen.
Vervolgens kijkt de Voorzieningenrechter naar de omstandigheden van dit geval, waaronder het bij aanbesteding gehanteerde ‘programma’, de daarin neergelegde (rand)voorwaarden en de hoedanigheid van partijen.
De Voorzieningenrechter oordeelt dat de door VTL gehouden procedure weliswaar een aantal voor overheidsaanbestedingen typerende elementen kent, maar tegelijkertijd dat dit niet voldoende is om daaraan direct de conclusie te verbinden dat ook de algemene beginselen van toepassing zijn en door VTL moesten worden gerespecteerd.
Naast die typische elementen waren namelijk ook andere omstandigheden aanwezig, die zich niet leken te verhouden met de fundamentele regels van het aanbestedingsrecht. Zo mocht bijvoorbeeld geen gebruik worden gemaakt van derden (onderaannemers) en hield VTL zich allerlei vrijheden voor. Daar kwam bij dat in de Nota van Inlichtingen expliciet was aangegeven dat de offerteprocedure geen aanbesteding was in de zin van de aanbestedingswet en/of overige Europese regelgeving, en dat de betrokken partijen bovendien ‘professionals’ waren.
Derhalve oordeelde de Voorzieningenrechter dat de inschrijver er niet gerechtvaardigd op mocht vertrouwen dat de aanbestedingsbeginselen van toepassing waren en werd uitsluitend getoetst aan de ‘precontractuele redelijkheid en billijkheid’, op basis waarvan de Voorzieningenrechter de vorderingen afwees.
Het oordeel van de Voorzieningenrechter sluit aan bij de uitgangspunten van het zogenoemde ‘KLM-arrest’. Interessant is hoe de Voorzieningenrechter hier de omstandigheden van het geval weegt.
Meer weten?
Bent u als private aanbesteder van plan om een soortgelijk ‘offertetraject’ te organiseren, maar wilt u niet het risico lopen daarmee gebonden te zijn aan de algemene aanbestedingsbeginselen, dan adviseren wij u de aanbestedingsstukken/‘offerteaanvraag’ daarop goed te controleren. Bij vragen op dat punt kunt u contact opnemen met Moniek de Cock of Koen Peters, die u daarbij kunnen adviseren.
In sommige gevallen is het toegestaan om een opdracht uit te zetten zonder aanbesteding in de zin van de wet en heeft u dus geen aanbestedingsplicht. Bekijk hier onze tips bij aanbestedingen.
