De wereld is in de ban van het coronavirus. Het aantal besmettingen met het coronavirus stijgt snel en het virus is inmiddels ook in Europa geconstateerd. Allerlei landen nemen maatregelen om verdere besmetting te voorkomen. Zo ook op Tenerife, waar hotelgasten eerder deze week geconfronteerd werden met het verontrustende nieuws dat het hotel waar zij verblijven vanwege het coronavirus is gesloten, en hotelgasten in hun kamer moeten blijven tot nader bericht volgt. In dit hotel verblijven momenteel ook enkele Nederlanders in quarantaine. Sommigen van hen worden mogelijk aanstaande maandag weer op de werkvloer verwacht. Maar wat nu? Moeten zij extra vakantiedagen opnemen terwijl zij eigenlijk geen vakantie genieten? En hoe zit het met het doorbetalen van loon tijdens het verblijf in quarantaine?
De Wereldgezondheidsorganisatie heeft inmiddels haar zorgen uitgesproken over de snelle verspreiding van het coronavirus in Europa. Om verdere verspreiding tegen te gaan, kunnen overheden mensen onverwijld verplicht in quarantaine plaatsen. Daarbij moet wel rekening worden gehouden met iemands recht op zelfbeschikking en moet de genomen maatregel altijd proportioneel zijn. Zelfs al zouden de Nederlandse hotelgasten het verblijf in quarantaine weigeren, dan kan een rechter onder omstandigheden uiteindelijk alsnog oordelen dat zij het verblijf in quarantaine moeten accepteren om de volksgezondheid te beschermen. Aan het verblijf in quarantaine valt, mits rechtmatig, dus niets te doen.
Tot 1 januari 2020 bepaalde de wet dat een werkgever geen loon verschuldigd is, als de werknemer geen arbeid verricht. Met andere woorden: geen arbeid, geen loon. Met ingang van 1 januari 2020 is deze bepaling veranderd. Op grond van de huidige wetgeving moet de werkgever het loon ook betalen indien de werknemer niet of maar gedeeltelijk heeft gewerkt, tenzij het niet werken voor rekening van de werknemer moet komen. Kortom: ‘geen arbeid, wel loon, tenzij…’. De last om te bewijzen in wiens risicosfeer het niet verrichten van arbeid ligt, rust sinds 1 januari 2020 bij de werkgever.
Op grond van de nieuwe hoofdregel hoeft de werkgever dus alleen geen loon te betalen als de oorzaak volledig of hoofdzakelijk bij werknemer ligt. Met het verblijven in quarantaine geven de hotelgasten in Tenerife echter gevolg aan een wettelijke plicht. Zij kunnen er immers niets aan doen dat zij hierdoor langer dan verwacht op “vakantie” blijven. Gelet op de hoofdregel zou de werkgever dan gewoon het loon moeten doorbetalen.
Het bijzondere aan deze situatie is echter dat deze noch (volledig) aan de werkgever, noch (volledig) aan de werknemer kan worden toegerekend. De gevolgen van de uitbraak en verspreiding van het coronavirus ligt net zomin in de risicosfeer van de werkgever en diens bedrijf als in die van de werknemer. Vanuit dit perspectief kun je beargumenteren dat het redelijk zou zijn om het risico tussen werkgever en werknemer te delen, waardoor de werknemer aanspraak kan maken op een gedeelte van het loon. Ook in de rechtspraak is deze gedachte al eerder naar voren gebracht.
Gelet op het voorgaande geldt in beginsel de hoofdregel dat de werkgever het loon moet doorbetalen. De bewijslast dat dit anders is, rust bij de werkgever. Alleen dan zou de werkgever eventueel een geslaagd beroep op een risicoverdeling (bijvoorbeeld 50/50) kunnen bewerkstelligen. In de rechtspraak wordt over een dergelijke risicoverdeling bij exceptionele risico’s verdeeld gedacht, dus het is de vraag of een dergelijk beroep van de werkgever slaagt. Een werknemer verplichten tot het opnemen van extra vakantiedagen ter compensatie gaat mijns inziens te ver. Want zeg nou eerlijk, een vakantie in quarantaine is toch geen vakantie?
Als je als werkgever door (de effecten van) het coronavirus echter minder werk hebt, kun je wel bij het UWV verzoeken om werktijdverkorting. Lees voor meer informatie het blogbericht van mijn collega Janneke Jacobs.
Meer weten?
Meer weten over de gevolgen van het coronavirus op de uitvoering van de arbeidsovereenkomst? Neem dan contact op met een van onze arbeidsspecialisten van ons kantoor.