Is mijn werkgever aansprakelijk voor mijn (beroeps)ziekte?

Het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB) heeft recentelijk het rapport ‘Beroepsziekten in Cijfers 2018’ gepubliceerd. In het rapport worden naast statistische gegevens wetenschappelijke en maatschappelijke ontwikkelingen rond de verschillende categorieën beroepsziekten beschreven. Jaarlijks wordt door het NCvB een dergelijke inventarisatie gehouden.

Veel voorkomende beroepsziekten: vooral psychische druk

Het NCvB komt dit jaar tot de volgende conclusies:

57% (in totaal 2.639) van alle geregistreerde meldingen van beroepsziekten gaan over psychische klachten, zoals overspannenheid of een burn-out. In de sectoren onderwijs, overheid en openbaar bestuur komen deze psychische beroepsziekten het meeste voor ;
28% (in totaal 1.312) van de meldingen zijn beroepsziekten aan het houding- en bewegingsapparaat. In de landbouw, bosbouw en visserij, industrie en vervoer en opslag komen deze beroepsziekten vaker voor dan gemiddeld. De drie meest gemelde beroepsziekten zijn: Repetitive Strain Injury (RSI) van de schouder of bovenarm, tenniselleboog en specifieke schouderklachten. De meest gerapporteerde risicofactor is ‘snel herhaalde armbewegingen uitvoeren’;
Er werden 132 beroepsinfectieziekten (waaronder Lyme-infecties) en 74 beroepslong- en luchtwegaandoeningen gemeld (vooral astma en aandoeningen van de bovenste luchtwegen).

Werkgeversaansprakelijkheid

Een werkgever heeft – op grond van artikel 7:658 Burgerlijk Wetboek – een zorgplicht om werknemers te beschermen tegen het oplopen van fysiek of psychisch letsel door het werk. Als uitgangspunt geldt dat indien een werknemer gezondheidsschade oploopt in de uitoefening van zijn werk, de werkgever daar in beginsel voor aansprakelijk is. Slechts als de werkgever kan aantonen dat hij aan zijn zorgplicht heeft voldaan of dat de schade in belangrijke mate het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer, dan ontkomt hij aan aansprakelijkheid.

Bij beroepsziekten is echter – in tegenstelling tot letsel door arbeidsongevallen – doorgaans sprake van langzaam intredende gezondheidsklachten. Hierdoor is de ontstaansoorzaak van die klachten achteraf niet altijd met nauwkeurigheid vast te stellen. Het is dan vaak niet duidelijk of de oorzaak überhaupt werkgerelateerd is.

Wie moet wat bewijzen?

Om een werknemer bij beroepsziekten tegemoet te komen in zijn stelplicht en bewijslast, hanteert de Hoge Raad de zogenaamde ‘arbeidsrechtelijke omkeringsregel’, waarbij de volgende uitgangspunten gelden:

De werknemer dient te stellen, en bij betwisting te bewijzen, dat hij zijn werkzaamheden heeft moeten verrichten onder omstandigheden die schadelijk kunnen zijn voor zijn gezondheid.
Daarnaast dient de werknemer te stellen, en bij betwisting aannemelijk te maken, dat hij lijdt aan een ziekte of gezondheidsklachten welke door die blootstelling kunnen zijn veroorzaakt.
De werkgever is dan aansprakelijk, op grond van het vermoeden dat de gezondheidsschade van de werknemer is veroorzaakt door de omstandigheden waarin deze zijn werkzaamheden heeft verricht, tenzij de werkgever kan aantonen dat hij aan zijn zorgplicht heeft voldaan.

Met deze omkeringsregel wordt het de werknemer dus makkelijker gemaakt om het verband tussen zijn gezondheidsklachten en zijn werk aan te tonen. Hij krijgt in beginsel het voordeel van de twijfel, indien hij aan de vereisten weet te voldoen.

Te onduidelijke klachten

Een rechter zal de voornoemde omkeringsregel echter niet mogen toepassen indien het verband tussen de gezondheidsklachten en de werkomstandigheden ‘te onzeker of te onbepaald’ zijn. Met andere woorden: indien de oorzaak van de klachten te onduidelijk is, dan wordt de werknemer niet geholpen bij zijn bewijslast.

Vaak is inschakeling van een onafhankelijk (medisch) deskundige nodig om een oorzakelijk verband te kunnen aantonen. Het komt echter geregeld voor dat een deskundige ook onvoldoende uitsluitsel kan geven. Een werkgever zal in dat laatste geval waarschijnlijk niet met succes aansprakelijk gehouden kunnen worden voor de gezondheidsklachten van zijn werknemer.

Meer weten?
Wilt u meer weten over werkgeversaansprakelijkheid bij beroepsziekten? Neem dan contact op met Rob van der Steen of een van de andere advocaten van de sectie Aansprakelijkheid, schade en verzekering.